Alumni

Als onderdeel van een promotietraject bij de afdeling Hepatobiliaire Chirurgie en Levertransplantatie in het UMCG, doe ik momenteel onderzoek naar RNA-interferentie. Een beurs van het Jo Kolk Studiefonds heeft deze onderzoeksperiode mede mogelijk gemaakt. In 1994 werd ik geboren in Breukelen. Voor mijn studie Geneeskunde verhuisde ik in 2012 naar Groningen. Naast het afronden van mijn studie Geneeskunde, ben ik daar momenteel in het kader van een promotietraject bij het UMCG bezig met onderzoek naar RNA-interferentie. Om diverse aspecten hiervan nader te onderzoeken ben ik begin dit jaar 6 maanden naar het RNA Therapeutics Institute aan de Universiteit van Massachusetts in Amerika geweest, een gerenommeerd instituut waar baanbrekend onderzoek met RNA-interferentie wordt gedaan.

Door Isabel Brüggenwirth
VVAO, Afdeling Utrecht

De eerste levertransplantatie werd uitgevoerd in 1963 en dit is inmiddels de standaardbehandeling voor patiënten met eindstadium leverfalen. Sinds de beginjaren van de orgaantransplantatie is statisch koude preservatie (een zak in een doos met ijs) de standaard bewaarmethode voor donororganen.

Slechtere kwaliteit
In de afgelopen decennia is de kwaliteit van donororganen echter steeds verder achteruit gegaan. Dit is ondermeer een gevolg van de stijgende levensverwachting van de bevolking en het vaker voorkomen van obesitas, diabetes mellitus en andere comborbiditeiten. Vanwege het grote tekort aan organen voor transplantatie en om sterfte op de wachtlijst te voorkomen zijn we genoodzaakt steeds meer organen van suboptimale kwaliteit te transplanteren. Echter, de onoverkomelijke schade die ontstaat bij statisch koude preservatie geeft met name in deze suboptimale organen een extra risico op complicaties na de transplantatie.

Nieuwe techniek
De afgelopen jaren is derhalve een techniek ontwikkeld waarbij donorlevers voorafgaand aan de transplantatie een periode doorspoeld worden met een vloeistof en zuurstof met behulp van een perfusiemachine. Deze nieuwe manier van preservatie, ‘machine perfusie’ genaamd, leidt tot betere uitkomsten na de transplantatie dan statisch koude preservatie, met name bij organen van mindere kwaliteit.

Machine perfusie
Machine perfusie kan bij hypotherme (<12°C) of normotherme (35-37°C) temperatuur worden uitgevoerd. Tijdens hypotherme machine perfusie is het metabolisme van de lever minimaal en wordt het orgaan continu doorspoeld met een vloeistof met zuurstof. Dit laadt de energievoorraden in de cel op, waardoor er minder schade ontstaat na transplantatie. Bij normotherme machine perfusie is de lever juist metabool actief en gedraagt deze zich nagenoeg als in het lichaam. Dit stelt transplantatiechirurgen in staat de functie van het donororgaan te beoordelen. Tevens kan de lever buiten het lichaam behandeld, en zo mogelijk verbeterd, worden.

Nobelprijs
Eén van de behandelingen waar ik onderzoek naar doe is RNA-interferentie. RNA-interferentie is een biologisch verschijnsel waarbij geselecteerde genen geremd of uitgeschakeld kunnen worden. De evolutionaire ontdekking van RNA-interferentie is in 2006 bekroond met de Nobelprijs in de Geneeskunde en het aantal therapeutische toepassingen van RNAi is sindsdien sterk toegenomen. Recentelijk heeft RNA-interferentie ook de aandacht getrokken op het gebied van orgaantransplantatie. Deze techniek zou bijvoorbeeld genen kunnen uitschakelen die geactiveerd worden tijdens zogeheten ‘ischemie-reperfusie schade’ of bij afstoting van het orgaan na transplantatie. Door de schade aan het orgaan te verminderen kunnen mogelijk meer donororganen van suboptimale kwaliteit worden getransplanteerd. Er zijn echter een aantal uitdagingen voordat RNA-interferentie klinisch kan worden toegepast. Zo blijkt het erg lastig om het interfererende RNA de cel in te krijgen, kan er een immuunrespons ontstaan of andere bijwerkingen.

Amerika
Om deze aspecten verder te onderzoeken ben ik begin dit jaar 6 maanden naar Worcester, Massachusetts in Amerika geweest. Hier heb ik mogen samenwerken met het RNA Therapeutics Institute aan de Universiteit van Massachusetts, een gerenommeerd instituut waar baanbrekend onderzoek met RNA-interferentie wordt gedaan. Een beurs van het Jo Kolk Studiefonds heeft deze onderzoeksperiode mede mogelijk gemaakt. Met dit project hebben we als eerste in een diermodel kunnen aantonen dat interfererend RNA wordt opgenomen door de lever tijdens normotherme machine perfusie en bepaalde genen kan stilleggen. Momenteel onderzoeken we of dit ook daadwerkelijk zorgt voor een betere functie van de lever na transplantatie. De eerste resultaten zijn hoopgevend en we hopen op termijn de vertaalslag naar humane levers te kunnen maken.

Social media
Naast dat ik een beurs heb mogen ontvangen van het Jo Kolk Studiefonds verwacht ik dat de VVAO op meerdere vlakken van toegevoegde waarde zal zijn. Zo biedt de VVAO me een kans om mij op gebieden buiten de medische wereld te ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld cultureel of maatschappelijk. Recent ben ik toegetreden tot de landelijke communicatie-commissie van de VVAO waar ik verantwoordelijk zal zijn voor Social Media en ook zal ik bijdragen aan de totstandkoming van de nieuw op te richten Afdeling 33, een landelijke afdeling voor jonge, ambitieuze vrouwen. Ik kijk er naar uit om meer (jonge) vrouwen enthousiast te maken voor de VVAO en zo ons netwerk uit te breiden. Social Media is inmiddels niet meer weg te denken in onze samenleving, een uitgelezen kans dus om de VVAO op die wijze onder de aandacht van jong en oud te brengen.

Isabel verzorgt lezingen over het bovenstaande onderwerp op diverse events. Informeer naar de mogelijkheden. Voor meer info: kantoor@vvao.nl